Thông Báo

Kể từ đầu tháng 5 năm nay, mỗi tuần tôi đăng 2 kỳ về quyển sử Đại Việt Thắng Nguyên Mông.

VHKT

Giặt Áo.

擣 衣                    

Đảo y[1]

亦 知 戍 不 返，                   

Diệc tri thù bất phản,
秋 至 拭 清 砧。                   

Thu chí, thức thanh châm.
已 近 苦 寒 月，                   

Dĩ cận khổ hàn nguyệt,
況 經 長 別 心。                   

Huống kinh trường biệt tâm.
寧 辭 擣 熨 倦，                   

Ninh từ đảo y quyện,
一 寄 塞 垣 深。                   

Nhất ký tái viên thâm.

用 盡 閨 中 力，                   

Dụng tận khuê trung lực,
君 聞 空 外 音                       

Quân văn không ngoại âm

杜 甫。           Đỗ Phủ              

Nghĩa:

Giặt Áo.

Biết chàng không trở về

Thu đến, vẫn cứ lau sạch chày.
Đã gần đến ngày rất lạnh

Huống gì ly biệt từ lâu.
Chẳng ừ bỏ việc  giặt áo.
Để gởi ra nơi đồn ải xa xôi.
Dùng hết sức yếu đuối (của em),
Để chàng nghe được tiếng vang cách ngàn không.

 Giặt Áo.

Chàng không trở lại đâu.

Thu đến, chày còn lau.

Khí lạnh đang tràn đến.

Huống chi biệt đã lâu.

Vậy không bỏ việc giặt.

Nhất định gửi cho sâu.

Dùng hết sức tay yếu.

Chàng nghe âm nhiệm mầu.

                                    VHKT 2008

Biết chàng sẽ chẳng về đâu.

Thu sang, em cứ đem lau cái chày.

Khí lạnh đang đến tràn đày.

Huống chi lòng nhớ những ngày biệt ly.

Vậy không bỏ giặt làm gì.

Nhất định giặt áo gửi đi đến chàng.

Dù yếu, tay đập, tay phang.

Chàng xa vạn dặm  nghe vang tiếng chày.

                                    VHKT 2008

---

[1] Ngày xưa, bên TQ phụ nữ giặt y phục bằng cách để quần áo lên phiến đá rồi lấy  một cái chày đập lên.

Đắc xá đệ Quan thư

            得舍弟觀書              

Đắc xá đệ Quan thư

爾 到 江 陵 府，             

Nhĩ đáo Giang Lăng phủ
何 時 到 峽 州。             

Hà thì đáo Giáp Châu ?
亂 難 生 有 別，             

Loạn ly sinh hữu biệt
聚 集 病 應 瘳。             

Tụ tập bệnh ưng sưu
颯 颯 開 啼 眼，             

Táp táp khai đê nhãn
朝 朝 上 水 樓。             

Triêu triêu thướng thủy lâu
老 身 須 付 托，             

Lão thân tu ký thác
白 骨 更無 懮。              

Bạch cốt cánh vô ưu.

      杜 甫   Đỗ Phủ

Chú đã tới Giang Lăng phủ.
Khi nào đến Giáp Châu ?
Loạn ly, anh em sống xa cách,
Đoàn tụ, chắc bệnh sẽ khỏi.
Chớp chớp mở đôi mắt
Sớm nào cũng lên lầu trông.
Thân già này sẽ được nhờ gửi
Xương trắng này chẳng còn lo.

 

Nhận thư em Quan

Chú đến Giang Lăng Phủ.

Bao giờ tới Giáp Châu?

Loạn ly mình cách biệt.

Đoàn tụ, bệnh qua mau.

Chớp chớp mở đôi mắt.

Ngày ngày đi tới lầu.

Thân già mong được gửi,

Xương trắng hết lo âu.

                        VHKT 2008

Giang Lăng, nghe chú đến không lâu.

Có định bao giờ tới Giáp Châu?

Ly loạn, anh em thường cách biệt.

Đoàn viên, bệnh hoạn chắc  qua mau.

Ngày ngày, tay ráng lau khô mắt.

Sáng sáng, chân cố lê tới lầu.

Tuổi lớn, mong thân này được gửi,

Xương tàn cho chú khỏi lo âu.

                  VHKT 2008

Ức đệ kỳ 2

憶弟其二              

Ức đệ kỳ 2

且喜河南定，                       

Thả hỉ Hà Nam định
不問鄴城圍。                       

Bất vấn nghiệp thành vi
百戰今誰在？                       

Bách chiến kim thuỳ tại ?
三年望汝歸。                       

Tam niên vọng nhữ quy
故園花自發，                       

Cố hương hoa tự phát
春日鳥還飛。                       

Xuân nhật điểu hoàn phi
斷絕人煙久，                       

Đoạn tuyệt nhân yên cửu
東西消息稀。                       

Đông tây tiêu tức hi.

杜 甫

Nghĩa:

Hãy mừng Hà Nam đã yên
Không hỏi đến vòng vây Nghiệp Thành
Qua trăm trận nay còn lại ai ?
Ba năm trông ngóng em về
Vườn cũ hoa tự nở
Ngày xuân chim vẫn bay
Khói bếp nhà ai đã tắt ngấm lâu rồi
Đông tây tin tức thưa thớt

 Nhớ em kỳ 2

Hà Nam yên, thích ghê.

Thành Nghiệp vây không nề.

Trăm trận, biết ai sống.

Ba năm, mong chú về.

Chim bay vui tết mới.

Hoa nở thắm vườn quê.

Khói bếp ai đà tắt.

Đông tây tin thiếu hề!

            VHKT 2008

 

Hà Nam bình định thật hân hoan.

Thành Nghiệp trùng vây chẳng phải bàn.

Trăm trận, biết ai còn sống chết.

Ba năm, mong chú về bình an.

Vườn xưa, hoa nở, cùng đua thắm.

Xuân mới, chim bay, lại hót vang

Khói bếp nhà ai đà tắt ngúm.

Đông tây tin tức ít đưa sang.

                              VHKT

Ức đệ kỳ 1

Đỗ Phủ có nhiều bài thơ nói lên sự đau khổ vì chiến tranh. Như ta đã biết ông duợc làm quan một thời gian ngắn rồi bị loạn An Lộc sơn khiến gia đình ly tán. Đây là bài thơ nói về tình anh em.

憶弟其一       

Ức đệ kỳ 1

喪亂聞吾弟，                       

Táng loạn văn ngô đệ[1]
飢寒徬濟州。                       

Cơ hàn bạng[2] Tế Châu
人稀書不到，                       

Nhân hi thư bất đáo
兵在見何由。                       

Binh tại kiến hà do [3]?
憶昨狂催走，                       

Ức tạc[4] cuồng thôi tẩu
無時病去憂。                       

Vô thì bệnh khứ ưu
即今千种恨，                       

Tức kim thiên chủng hận
惟共水東流。                       

Duy cộng thuỷ đông lưu

 

杜 甫                Đỗ Phủ

 

Nghĩa:  Nhớ em kỳ 1

Thời loạn lạc, nghe tin em
Đói rét nương náu tại Tế châu
Người chẳng găp, thư không đến
Giặc giã biết làm sao gặp nhau ?
Nhớ ngày xưa cuống cuồng chạy
Không còn biết bệnh tật.
Hiện nay hàng nghìn mối hận
Đành đẻ dòng nước chảy về đông

Nhớ em kỳ 1

Ly loạn nghe tin chú.                        

Cơ hàn ở Tế Châu.                            

Vắng người thư chẳng tới.                 

Giặc dã, sao tìm nhau?                                  

Ngày trước cuống cuồng chạy.                                  

Không còn biết ốm đau.                                 

Bây giờ, ngàn mối hận.                                              

Mặc nước cuốn đi đâu.                                  

VHKT

 

Loạn ly, tin chú biết không lâu.

Cơ cực, bần hàn ở Tế Châu.

Giặc dã, thư từ không thể tới.

Binh đao, huynh đệ khó tìm nhau.

Ngày xưa, vội vã ta lo chạy.   

Cuống quít, không còn nghĩ tới đau.

Hiện tại sinh ra bao thứ hận.

Cũng liều xem thử nước đưa đâu.

VHKT

---

[1] Ngô đệ: em tôi.

[2] bạng: nương tựa, nương nhờ

[3] do: do, bởi vì

[4] tạc: hôm qua

Tặng Hoa tướng quân

贈 花  卿               Trặng Hoa Khanh

錦 城 絲 管 日 紛 紛              Cẩm Thành ty quản[1] nhật phân phân.

半 入 江 風 半 入 雲              Bán nhập giang phong, bán nhập vân.

此 曲 祗 應 天上 有               Thử khúc chi[2] ưng, thiên thượng hữu.

人 間 能 得 幾 回 聞              Nhân gian năng đắc, kỷ hồi văn.

                        杜甫                                        Đỗ Phủ

 

Nghĩa:

Tặng Hoa tướng quân

Hàng ngày, tiếng đàn tiếng sáo ở Cẩm Thành vang vọng,
Nửa tan vào gió sông, nửa vút lên tầng mây.
Khúc nhạc này chỉ cho thượng giới thôi.
Giữa trần gian khi nào vọng lại để được nghe!

 

Tặng Hoa Khanh tướng quân

 

Cẩm Thành đàn sáo vọng vang.

Nửa vào mây biếc, nửa sang sông này.

Trời cao nghe khúc thật hay.

Khi nào dương thế đọa đày được nghe ?

                                    VHKT

 

 

Đàn sáo Cẩm Thành ngày vọng vang.

Nửa vào sông biếc, nửa mây vàng.

Khúc này lên đến trời cao vút.

Chẳng biết khi nào về thế gian?

                                    VHKT

---

[1] Ti quản: Sáo tơ.

[2] chi: cung kính, kính trọng

Vịnh hoài cổ tích

詠 懷 古 昔 Vịnh hoài cổ tích

群 山 萬 壑 赴 荊 門

Quần sơn vạn hác phó Kinh Môn[1].

生 長 明 妃 尚 有 村

Sinh trưởng Minh Phi[2] thượng hữu thôn.

一 去 紫 臺 連 朔 漠

Nhất khứ tử đài[3] liên sóc mạc[4].

獨 留青 塚 向 黃 昏

Độc lưu thanh chủng[5] hướng hoàng hôn.

畫 圖 省 識 春 風 面

Họa đồ[6] tỉnh thức xuân phong diện.

環 珮 空 歸 月 夜 魂

Hoàn bội không qui nguyệt dạ hồn.

千 載 琵 琶 作 胡 語

Thiên tái tì bà tác Hồ ngữ[7].

分 明 怨 恨 曲 中綸

Phân minh oán hận khúc trung luân.

 

Vịnh nhớ cổ tích.

 Kinh Môn hang núi đổ về.

Thôn kia sinh trưởng Minh Phi hãy còn.

Tử đài, sóc mạc, đi luôn.

Còn lưu thanh chủng hoàng hôn thẫn thờ.

Tranh biết rõ, mặt thoảng qua.

Lung linh vòng xuyến, hồn mơ trăng tà.

Giọng Hồ, nghìn thủa tì bà.

Rõ ràng oán hận, nghe qua khúc này.

Trần Trọng San

 

Hình Đỗ Phủ

 

Vịnh nhớ cổ tích.

Trải dài liên tiếp núi Kinh Môn.

Quê của Minh Phi ở một thôn.

Lầu tím, bước sang nơi đất địch.

Mồ xanh lưu lại dưới hoàng hôn.

Chân dung gợi chuyện đà thay mặt.

Ngà ngọc, mơ quê vẫn ở hồn.

Chuyển tiếng tì bà Hồ nhạc khúc.

Tỏ bày mối hận đã vùi chôn.

VHKT

 

Vịnh nhớ cổ tích.

Trải dài núi thắm kinh Môn

Minh Phi quê ở một thôn nơi này

Lầu tím, sa mạc sang ngay.

Hoàng hôn soi bóng mồ này vẫn xanh.

Họa đồ vẽ thủa xuân thanh.

Cổ đeo vòng ngọc, lòng thành nhớ quê.

Tì bà Hồ nhạc trổ nghề,

Nói lên oán hận tràn trề bấy lâu.

 

---

[1]Kinh Môn: tên dãy núi lớn vùng Kinh Châu.

[2] Minh Phi: Tên trước là Chiêu Quân có họ Vương tên Tường đời Hán. Đến đời Tấn vì kiêng húy hoàng tộc đổi là Minh Phi. Bài này nói tới sự tích Chiêu Quân cống Hồ.

[3] Tử đài: Đài tím, nơi vua ở. Thường đài hay thành sơn mầu tím. Ở Bắc Kinh hiện nay có Tử Cấm Thành và ở Huế cũng vậy.

[4] Sóc mạc: sa mạc phía bắc Trung Quốc, nơi Hung Nô ở.

[5] Thanh Chủng: mồ xanh. Tương truyền ở sóc mạc, cỏ màu trắng, chỉ mồ chôn Chiêu Quân là mầu xanh.

[6] Bức chân dung của Chiêu Quân do Mao Diên Thọ vẽ.

[7] Theo tương truyền, Chiêu Quân đã gảy tì bà bằng tiếng Hồ oán trách cho thân phận.