(tiếp theo)
2. Chiến
thuật trận tuyến:
Về chiến thuật,
người Mông Cổ không theo một sách vở nào mà hoàn tòan do kinh nghiệm và sáng
kiến. Trong các chiến thuật gia lừng danh nhất của Mông Cổ phải nói tới Subutai
và Thành Cát Tư Hãn. Với các đoàn kị binh trên các đồng cỏ được huấn luyện như
đã viết trên, lính Mông Cổ có chiến thuật tấn công chớp nhoáng làm địch quân
không kịp trở tay. Họ lấy tốc lực làm chủ điểm. Nếu địch quân tụ họp lại theo
đội ngũ thì cung tên là vũ khí chính để tiêu diệt. Như đã nói trên quân Mông Cổ
không cần đến gần mà cứ bắn lên trời tạo thành trận mưa tên về phía địch. Nếu
địch quân tản rộng tránh mưa tên, thì đội kị binh nặng với thương, giáo lại là
chủ điểm.
Vì cách lập một
arav gồm 6 cung thủ và 4 trường thương, nên cách đánh thông thường là dùng cung
đánh cho tan đội ngũ, rồi đội trường thương xông tới tiêu diệt các đám quân lẻ.
Thường trong một
trận đánh, các tướng Mông Cổ không phải là người đứng đầu đoàn quân mà là chiếm
lấy một cao điểm có thể nhìn bao quát chiến trường rồi điều khiển trống, tù và,
cờ quạt tùy theo tình trạng diễn biến. Như vậy các tướng Mông Cổ đã biết áp
dụng chiến thuật địa lợi cho hỉ huy như Lục Thao[1]
viết: “Lên cao mà nhìn xuống để quan sát
biến động của kẻ địch.”
Đôi khi, họ cũng
đánh các dụng cụ nấu nước như nồi ấm. Có thể là tạo ra âm thanh đặc biệt cho
thi hành một chiến thuật nào đó. Lần đánh Âu Châu thứ hai thì Subutai đã gần 70
tuổi. Lúc ấy, ông ta béo quá đi đứng khó khăn, không con ngựa nào có thể chịu
nổi sức nặng của ông ta. Mông Cổ lấy xe chở ông ra mặt trận, lên đồi cao nhất
để điều kiển trận đánh.
Mông Cổ còn dùng
tù binh làm chướng ngại vật hay tường người (human shield) gọi dưới tên
“kharash”. Trong khi tiến đánh Khwarezm, Mông
Cổ tiến đến thủ đô Samarquand nhưng không tấn công mà vượt sa mạc Kyzyl Kum
phía tây và tấn công thành phố Bukhara. Đây là áp dụng yếu tố bất ngờ. Sau
khi hạ được thành Bukhara, họ đem tù binh quay ngược lại
Samarquand, rồi dùng số tù binh này như bức tường người kharash che cho họ
trong việc tấn công. Việc tương tự như trên là lúc Jebe và Subutai tấn công
thành Maragheh ở Azerbaijan.
a- Rút lui
chiến thuật
Một lối áp dụng
chiến thuật của Mông Cổ là rút lui lừa địch. Theo các nhà quân sự, chiến thuật
này rất khó áp dụng, vì nếu không được huấn luyện thành thục thì đạo quân này
dễ dàng bị tan rã nếu địch quân cứ tiếp tục tạo áp lực phía sau. Các người
nghiên cứu về chiến thuật Mông Cổ công nhận rằng Mông Cổ rất tài trong chiến
thuật giả thua. Một chiến thuật mà chỉ quân Mông Cổ có thể làm được hồi ấy. Tuy
nhiên, chúng tôi chưa may nắm đọc được tài liệu nào phân tích kỹ càng một trận
đánh như vậy.
Theo thiển ý, vì
kị binh Mông Cổ cưỡi nhiều ngựa, nên họ di chuyển rất lẹ, đối phương không thể
theo kịp. Do đó, họ có nhiều thì giờ chuẩn bị cho cuộc phản công khi rút đến
một nơi nào đó mà có lợi địa cho họ. Ta có thể tưởng tượng rằng, khi chuẩn bị
cho chiến thuật giả thua rút lui này thì tướng Mông Cổ đã trù tính sẵn các
phương pháp sau đây:
·
Các kị binh nặng rút lui trước và càng mau càng
tốt.
·
Tóan kị binh nhẹ vừa đánh vừa lùi.
·
Khi toán kị nặng đã ở một nơi khá xa và đến một
địa điểm thích hợp thì tướng Mông Cổ cho bày trận.
·
Khi trận bày xong, thám mã sẽ thông báo cho
tướng chỉ huy đoàn kị binh nhẹ.
·
Lúc đã đúng giờ để phản công, kị nhẹ chỉ cần
chạy thật nhanh. Cùng khi ấy, kị nặng bất ngờ xông ra giải quyết chiến trường.
·
Vì muốn đuổi nhanh thì địch quân cũng phải dùng
khinh binh. Lúc quân trọng binh của Mông Cổ xuất hiện bất ngờ thì phải cận
chiến. Trường hợp cận chiến thì cung tên trở thành vô dụng.
Một lợi điểm của
chiến thuật rút lui mà chỉ Mông Cổ trong khi các đạo quân khác không thể thi
hành được là bắn ngược lại sau lưng. Như ta đã biết về cách cưỡi ngựa của Mông
Cổ có bàn đạp nên họ có thể đứng lên, vừa phi vừa bắn đủ 360 độ.
Nhiều ngừơi
trong chúng ta đặt câu hỏi khi quân các nước đuổi theo Mông Cổ rồi bắn theo, và
Mông Cổ trả đũa bắn ngược lại thì bên nào sẽ chiếm thượng phong? Ta hãy phân
tích xem bài toán này.
[1] Bộ sách
về nghệ thuật chiến tranh của một số người Trung Hoa thời Chiến Quốc viết lại
theo tư tưởng của Lã Vọng.
No comments:
Post a Comment