Những đặc sản "tiến vua" nức tiếng của Việt Nam

Tôi nhận được email từ môt bạn đọc gửi bài viết về các món ăn tiến vua.

Theo tôi nghĩ các món này là  các món tiến vua thời Nguyễn, vì nhiều món chỉ có ở Huế như bánh Phu Thê. Các món ăn tiến vua thì càng ngày càng nhiều hơn vì khi các món ăn sau này có nhiều hơn thời trước. Một món mà tôi thấy thiếu là nóm mắm tôm chà của vùng Gò Công. Nóm này làm rất công phu.

Xin mời các bạn cùng xem

Những đặc sản "tiến vua"  nức tiếng của Việt Nam

Xưa kia, những món ăn đặc sản của mỗi vùng đất đều được dùng để tiến vua (dâng lên Vua). Dưới đây là danh sách các món tiến vua nức tiếng, vang danh một thời.

1. Cá anh vũ

Trong những đặc sản tiến vua, sang trọng bậc nhất, quý hiếm bậc nhất phải kể đến loài cá "môi dày" có tên anh vũ. Loài cá thuộc họ cá chép là đặc sản của vùng ngã ba sông Việt Trì, Phú Thọ, nơi hội tụ của sông Lô, sông Thao, sông Đà.

Cá ngon nhất ở khối sụn môi, cũng là đặc điểm kì thú nhất của loại cá này. Môi cá phát triển như vậy là do chúng chỉ ăn loại rêu mọc trên đá ở lòng sông, chúng thường dùng môi để gặm, lúc ngủ cũng dùng môi để bám trụ vào đá, chống lại luồng nước chảy. Thịt cá Anh vũ trắng, chắc và thơm ngon, không những vậy còn có tác dụng bồi bổ cơ thể, là đặc sản được nhiều đời vua ưa thích.

 

 

2. Chim sâm cầm

Chim sâm cầm di cư từ phương Bắc, sống thành đàn ở những nơi có nước như ao, hồ, đầm lầy, sông ngòi có nhiều cây thủy sinh, xưa được bắt gặp ở Hồ Tây là nhiều hơn cả. Tương truyền loài chim có tên sâm cầm bởi chim ăn nhiều sâm quý trên núi, vì đó thịt chim cũng được coi là vị thuốc đại bổ.

Chim sâm cầm là sản vật tiến vua của vùng Hồ Tây từ năm Tự Đức thứ 17 đến năm Tự Đức 24. Thịt chim mềm, màu đỏ tươi, chế biến thành nhiều món cầu kì. Do có sự tích và là sản vật quý dâng vua nên chim sâm cầm bị săn bắt tràn lan, đến nay gần như đã không còn dấu vết.

 

3. Gà Đông Tảo

Gà Đông Tảo, hay gà "chân voi" là sản vật tiến vua đặc biệt quý hiếm chỉ được nuôi cổ truyền ở xã Đông Tảo, huyện Khoái Châu, Hưng Yên và cũng chỉ có duy nhất ở Việt Nam, không thể tìm thấy ở bất kì nơi nào trên thế giới.

Đặc điểm nổi bật của gà Đông Tảo là hình dáng bệ vệ cùng đội chân lớn sù sì, to cỡ cổ tay trẻ nhỏ. Đây cũng là phần thịt ngon và quý nhất của gà Đông Tảo. Trước đây, gà thường được dùng để cúng tế hoặc tiến Vua. Ngày nay, số lượng gà Đông Tảo thuần chủng còn lại rất ít, trị giá rất cao (hơn 1 cây vàng/ cặp trống và mái).

 

4. Yến sào

Yến sào là tổ của chim yến, được làm hoàn toàn từ nước bọt chim yến. Tổ yến xưa là sản vật quý dâng vua, và chỉ các nhà vương giả mới đủ tiền mua. Đến ngày nay, đây vẫn là thực phẩm bổi bổ đắt đỏ, không phải ai cũng đủ khả năng mua được.

Yến sào có thể được chế biến thành nhiều món như nước yến, huyết yến, chè yến, súp yến. Tổ yến là món "thập toàn đại bổ", có thể thu hoạch nhiều nhất ở Khánh Hòa, nơi chim yến làm tổ nhiều nhất ở Việt Nam.

 

5. Chuối ngự

Chuối ngự là sản vật tiến vua của mảnh đất Nam Định, là thành quả lòng cảm kích của nhân dân trước công lao to lớn của vua quan nhà Trần đánh giặc giỏi, trị nước tài. Và cũng vì cảm kích lòng dân mà vua ban danh cho sản phẩm ấy là chuối ngự, nghĩa là thuộc về nhà vua, chứ không phải sản vật "tiến" vua như nhiều thứ khác.

Chuối ngự Nam Định quả rất nhỏ, khi chín có màu vàng ươm như tơ tằm, mùi thơm ngát, vị ngọt thanh. Trong các loại chuối thì dáng chuối ngự đẹp nhất, từ buồng đến nải lẫn quả, là giống chuối quý cần được giữ gìn.

 

6. Rau muống Linh Chiểu

Vùng đất cổ Sơn Tây có bốn đặc sản tiến vua, ngoài ba loại động vật quý hiếm có sự xuất hiện duy nhất của một loại rau, ấy là rau muống Linh Chiểu, có nguồn gốc từ làng Linh Chiểu, Phúc Thọ, Hà Nội. Rau muống Linh Chiểu không hề chát, ăn giòn, vị đậm đà, dù luộc, xào hay nhúng lẩu đểu giữ nguyên màu xanh và vị giòn ấy.

Giống rau quý ấy vẫn còn được duy trì đến ngày nay. Với nhiều người dân trong làng, rau muống Linh Chiểu không chỉ đơn thuần là thực phẩm để ăn, để bán mà còn trở thành một thứ quà quý để mang biếu

 

7. Nhãn lồng Hưng Yên

Nhãn lồng Hưng Yên là loại quả có vỏ gai, dày và vàng sậm. Cùi nhãn lồng dày xếp hình dẻ quạt, khô mọng căng nước và hạt nhỏ, có vị thơm ngọt sắc sảo như đường phèn. Nhãn ra hoa vào mùa xuân, quả chín đúng vụ vào tháng sáu âm lịch.

Tương truyền, nhãn lồng được trồng ở Kinh kỳ Phố Hiến, ngay trong Đình Hiến và đã được dựng bia ghi danh. Giống nhãn lồng Hưng Yên đã từ lâu đã có tiếng là thơm ngon nên từng được tiến cung dâng vua. Cũng vì vậy mà còn được gọi là "nhãn tiến vua".

 

8. Vải thiều Thanh Hà

Trong các vùng có trồng cây vải ở Việt Nam, vải thiều Thanh Hà, Hải Dương là nổi tiếng hơn cả. Vải thu hoạch từ các cây trong khu vực này thường có vị thơm và ngọt hơn các nơi khác (mặc dù cũng lấy giống từ đây).

Vải Thanh Hà còn có đặc điểm hạt rất nhỏ, cùi dày, thịt quả chắc vô cùng ngon miệng. Xưa kia, đây là thức quả thường xuyên có trong danh sách là sản vật tiến vua của địa phương.

 

9. Gà chín cựa

Gà chín cựa ngỡ chỉ có trong truyền thuyết kén rể của vua Hùng thực chất lại có thật, và đang được nhân giống lên hàng vạn con. Hiện nay, giống gà quý được nuôi ở nhiều nơi như Bắc Ninh, Phú Thọ...

Trước kia, gà chín cựa được nuôi để tiến vua. Ngày nay, đây cũng là một loại đặc sản quý chuyên dùng để biếu tặng. Gà có giá bán trên thị trường khoảng 3 triệu đồng/con. Gà cho thịt ngon, các thớ thịt săn chắc, da dày và giòn như gà chọi, thịt ngọt và thơm, bùi.

 

 

10. Bánh phu thê

Là nơi phát tích của vương triều nhà Lý, Đình Bảng (Từ Sơn, Bắc Ninh) thường được gọi là đất vua. Đây cũng vùng đất của một đặc sản nổi tiếng đã được đưa vào tận kinh đô Huế để tiến vua, đó là bánh phu thê.

Đúng như tên gọi của mình (phu thê nghĩa là vợ chồng), món bánh này không lẻ chiếc mà đi theo cặp. Phía sau những lớp lá chuối, chiếc bánh hiện ra với lớp vỏ làm bằng bột nếp óng ánh màu vàng tươi. Nhân bánh là đỗ xanh giã nhuyễn, nhào đường, có thể cho thêm dừa. 

Lời bàn thêm:

Nhìn bánh phu thê mà gói như hình chụp trên, thì chắc bị vua phạt. Nhà tôi có thời gian sống ở thành nội Huế, lúc vua Bảo Đại còn tại vị. Mẹ tôi đã học cách làm bánh phu thê hay còn gọi là Xu Xê. Cách gói bánh rất cầu kỳ và đẹp mắt. Tôi đã giúp mẹ làm khuôn bánh này lúc còn nhỏ xíu. Khuôn bánh gồm hai phần:  Phần đựng bánh và phần nắp đậy. Cà hai đều làm từ là dừa vuông vức như hình vẽ dưới đây. Người ta cho bột và nhân vào phần đựng bánhrồi đem hấp. Khi chin dem bánh ra để nguội đạy nắp lại. Khi nhìn thì thấy như bánh chưa nấu,; lá dừa còn tươi xanh nên rất đẹp. Khi ăn mở nắp ra ăn và cái hộp khuôn còn y nguyên.

VHKT