Monday, August 6, 2012

Thơ chữ Hán tác giả Việt Nam: Vạn Hạnh

Trong lịch sử Việt Nam trước thời Pháp Thuộc, các triều đại cai tri không ít thì nhiều thường chịu ảnh hưởng Phật giáo, đặc biệt hai thời Lý, Trần. Đối nhà sư Vạn Hạnh thì chắc chẳng ai không biết đến tên ông. Hôm nay, tôi đăng bài viết vài hàng về ông và một bài thơ do ông sáng tác.

Vạn Hạnh (không biết rõ - 1025) vốn họ Nguyễn, quê châu Cổ Pháp (nay thuộc tỉnh Bắc Ninh), từ thuở nhỏ đã thông minh, học thông Nho, Lão, Phật. Năm 21 tuổi ông xuất gia cùng bạn là Ðịnh Tuệ tu học với thiền sư Thiền Ông tại chùa Lục Tổ. Sau khi Thiền Ông mất, ông bắt đầu chuyên thực tập Tổng Trì Tam Ma Ðịa, nên sau này hễ ông nói lời gì đều được thiên hạ cho là sấm. Vua Lê Ðại Hành rất tôn kính ông. Năm 980, Hầu Nhân Bảo của nhà Tống mang quân sang định xâm chiếm nước Đại Cồ Việt, vua triệu ông vào hỏi nếu đánh thì thắng hay bại. Ông đáp trong vòng từ ba đến bảy ngày giặc sẽ rút lui và lời này ứng nghiệm. Khi vua Lê Ðại Hành muốn can thiệp vào Chiêm Thành để cứu sứ giả bị Chiêm Thành bắt giữ nhưng chưa quyết định, thì Vạn Hạnh nói nên đánh. Sau đó, quả tình đúng.

Trong cuộc vận động Lý Công Uẩn lên ngôi, ông đã tác động dư luận quần chúng bằng sấm truyền rất hữu hiệu. Khi Lê Ngọa Triều đang thi hành chính sách bạo ngược, thì tại Cổ Pháp có một con chó trắng xuất hiện trên lưng nó có hai chữ “ ” (thiên tử) lấm tấm bằng lông đen. Thiên hạ bèn đồn rằng con chó là tượng trưng cho năm Tuất, và một bậc thiên tử sẽ sinh vào năm Tuất sẽ xuất hiện cũng vào năm Tuất (tức năm 1010). Quả đúng như vậy vì năm 1010 Lý Công Uẩn lên ngôi.

Môt hôm, trời mưa to, sét đánh gãy một cây gạo (bông gòn) lớn ở làng Diên Hồng nơi quê quán của Lý Công Uẩn. Vỏ cây có một bài sấm:

Gốc cây trăng trắng                           

Vỏ cây xanh xanh                             

Hoa đao một ngã                                               

Thập bát tử thành                                              

Đông A nhập địa                                

Cây khác lại xanh

Cung Chấn vầng nhật

Cung Đoài ẩn tinh

Khoảng sáu bảy năm

Thiên hạ thái bình

Vạn Hạnh nói riêng với Công Uẩn: "Hoa đao mộc là chữ Lê, Thập bát tử là chữ Lý,

Đông A là họ Trần do chữ “đông” và chữ “A” ghép lại, Nhập địa là phương Bắc sang xâm lấn. Cây khác lại xanh là họ Lê sống lại, đó là nói họ Lê mạt, họ Lý nổi lên, sau sáu bẩy năm sau thiên hạ lại thái bình".



   Đạo Thi


     




Thơ Đạo
Thân như điện ảnh hữu hoàn vô,
Vạn mộc xuân vinh, thu hựu khô.
Nhậm[1] vận thịnh suy vô bố úy,
Thịnh suy như lộ thảo đầu phô[2].
Vạn Hạnh (?-1018)

Thơ vê Đạo

Đời như bóng ảnh có rồi tan.                 

Vạn vật xuân tươi, thu lại tàn.                

Suy thịnh xoay vần không biết được.   

Thịnh suy nhìn tợ giọt sương lam.

                                      VHKT-                     

Đời như bóng ảnh chóng tan.

Xuân sang cây thắm, thu tàn theo mây.

Thịnh suy là việc đổi thay.

Khi suy, lúc thịnh chuyện này như sương.

VHKT



[1] Nhậm, nhiệm hay nhâm: 1. gánh vác, đảm nhận. 2. chịu đựng. 3. để mặc cho. 4. chủ nhiệm
[2] Phô: 1. trưng bày 2 Lát phẳng. Phồ: 1. cửa hàng buôn bán. 2. giường, phản

No comments:

Post a Comment