CHƯƠNG 03
(tt)
IV/ Cuộc
hành quân Jebe/Subutai (tt)
4. Kết quả
Trận đánh này, 6
lãnh chúa và bẩy mươi nhà quí tộc liên quân Nga đã thiệt mạng. Về số quân tử trận
thì cũng có nhiều nguồn tin khác nhau. Theo Nikonian Chronicle và Richard
Gabriel trong quyển: “Subutai The Valiant: Genghis Khan’s Greatest General” thì
nói liên quân Nga bị thiệt hại 60000 người. Nhưng theo The Primary Chronicle
thì con số ấy là 10000 người.[1]
Theo nhà sử học
John Fennell chuyên về Nga thời phôi thai thì nói con số về lính tham chiến
cũng như thương vong quá mù mờ. Nhưng với con số nào thì con số thiệt hại của
liên quân ít nhất là 50%.
Sau trận đánh
lịch sử này, quân Mông Cổ tiếp tục quay về đại quân của Thành Cát Tư Hãn. Khi
vượt sông Volga thì bị phục kích bởi các quân Volga Bulgaria, quân của iltäbär (vua) Ghabdulla Chelbir của xứ
Bulgar, cộng thêm quân của inäzors
(hoàng tử) Mordvin là Puresh và Purgaz gần Samara Bend làm thiệt hại
quân Mông. Tuy nhiên, Mông cổ không đánh trả và chỉ lo rút lui.
Theo “Mongol: A
Country Study” thì Jebe bị bệnh chết đường về ở phía bắc biển Caspian. Sau ba
năm vượt trên 4000 miles (6,500 km- có sách nói trên 5000 mile hay trên 8000
km), Subutai đã đem 2 tjumen về họp với đại quân. Nhưng theo “Subutai The
Valiant: Genghis Khan’s Greatest General” Jebe chết sau khi gặp được đại quân.
Russia chronicler
viết: Chúng tôi chẳng biết đám đó từ đâu
tới, hay chúng lại trốn nơi nao; Chúa biết nơi nào tìm ra họ để trừ những tội
của chúng tôi. [We know not whence
they come, nor where they hid themselves again; God knows whence he fetched
them against us for our sins.][2] Theo
sử gia Robert Marshall thì cuộc hành quân của Subutai đã đi vào lịch sử như là
một cuộc hành quân vĩ đại nhất trong lịch sử kị binh của thế giới. Còn sử gia Charles Halperin thì cho rằng sự
tàn phá của bộ máy chiến tranh Mông Cổ đã làm lu mờ tất cả những gì mà người
Nga đã thấy từ trước.
[1]
Theo quyển “Cuộc kháng chiến chống xâm
lược Nguyên Mông thế kỷ XIII” của ông Hà Văn Tấn và bà Phạm Thị Tâm, trang
318, có ghi lại cuộc viễn chinh của Jebe và Subutai như sau:
“Khi quân MC từ trung Á tiến đánh châu Âu, liên
quân các công quốc Nga, Xu-dơ-đan, Xmo-len, Ki-ép, Tréc-ni-nốp đã chặn giặc ở
sông Kan-la, Nhưng ngay trong giờ phút nguy cấp, các công vương đã bất hòa nhau
và chiến đấu đơn độc….”
[2] Trich ở
trang 49, quyển “A History of Russia”
của Jesse D. Clarkson.
No comments:
Post a Comment