CHƯƠNG 03 (tt)
2- Đánh
Tương Dương
a. Vị trí chiến lược Tương Dương
Tương
Dương (chữ Hán: 襄陽) là
một toà thành cổ của Trung Quốc, có vị trí hết sức quan trọng trong lịch
sử cát cứ, phân tranh của
nước này.
Một Cảnh đánh nhau ở Nam
Tống (Ảnh từ Internet)
Thành Tương Dương cổ đại nằm trên bờ bắc
sông Hán Thủy, là nơi hợp
lưu của nhiều con sông lớn Dụ Thuỷ, Đan Giang và Tích Thuỷ. Sông Hán Thủy tiếp tục chảy về nam hoà nhập với Trường Giang ở Vũ Hán
rồi chảy ra biển Đông Hải (Trung Quốc). Trong thời gian này, sông là phương tiện chuyên trở quan trọng, với các
thuyền bè chở được một khối hượng rất lớn. Cũng trong quyển của tác giả Nguyễn
Hiến Lê có viết về thuyền bè Trung Quốc như sau: “Trung Quốc đã có những thuyền lớn chở được ngàn người, trọng tải
300.000 cân (khoảng
150 tấn), và dùng la bàn để chỉ phương hướng…”
Vì vị trí tiếp giáp với nhiều sông lớn, nên đây được coi là ranh giới chia
hai miền nam bắc Trung Quốc.
Hơn thế nữa ở bờ nam của sông Hán Thủy,
đối diện với Tương Dương có một thành phố khác cũng trù phú là Phàn Thành. Hai
thành phố này hỗ trợ cho nhau khi có chiến tranh[1]. Nhìn lại lịch sử Trung Quốc trong những
lần cát cứ phân tranh, nước nào chiếm được Tương Dương coi như có lợi thế rất
lớn về mặt quân sự. Do đó những cuộc chiến lớn thường xảy ra xung quanh toà
thành cổ này. Thời Tam Quốc, chính quyền bắc Ngụy đã chiếm được nơi này, lấy đó làm địa bàn, dùng thuyền chuyển quân, suôi theo dòng
sông đánh phá khắp nơi.
Năm 1267, Hốt tất Liệt cho dời đô từ Krakorum về
Trung Kinh và đổi tên là Đại Đô. Trong quyển Ỷ Thiên Đồ Long Ký của Kim Dung có
viết lại chuyện chùa Vạn Pháp ở Đại Đô, nơi giam giữ các chưởng môn của Lục Đại
Môn Phái. Trương Vô Kị dẫn Vi Nhất Tiếu và Dương Tiêu lên giải cứu.
Thuyền dùng bàn đạp nước
(hình vẽ bởi tác giả)
b.Tiến đánh Tương Dương
Năm 1268, quân Mông bắt đầu vây quanh thành Tương
Dương. Theo ông Tích Dã dịch từ quyển Nguyên Sử thì số quân vây thành phố lên
tới bảy vạn người. Theo ông Tấn và bà Tâm trong quyển cũng đưa con số trên và
cho biết tướng chỉ huy cuộc bao vây là Aju con trai của Uriyangkhadai (Ngột
Lương Hợp Đài), viên tướng tiêu diệt Đại Lý trong vài tuần năm 1254 và thất bại
ở tại Đại Việt cũng trong vài tuần năm 1258. Việc Mông Cổ vây Tương Dương được
coi như là một trong các cuộc bao vây vĩ đại trong lịch sử Trung Quốc. Cả hai
bên đã đem ra các sự khôn ngoan, sáng tạo để chống nhau trong một thời gian 5
năm. Đây không phải chỉ dùng sức mạnh mà còn biểu gương cái tài năng chế tạo kỹ
thuật.
Thuyền Phi Hổ.
Trích từ “When
China Ruled The Sea” của Louise Levathes.
Thành Tương Dương, như dã nói trên, rất quan trọng trong việc phòng thủ nam
Trung Quốc. Thành này được tiếp vận nhờ vào Phàn Thành, nên quân Mông khó lòng
hạ nổi. Theo Stephen Turnbull trong quyển “Genghis
Khan & the Mongol Conquests 1190-1400” thì người Trung Quốc đêm đêm đem
các đò đạp chân chở nhu yếu phẩm sang cho Tương Dương. Trong sách không nói tới
cách thiết kế đò đạp chân như thế nào mà chỉ tả đơn giản là có bàn đạp như
“treadmill” nghĩa là cối xay guồng. Chúng tôi vẽ lên một hình ảnh đơn giản mà
người ta có thể thực hiên với thời gian ấy, và giả sử con người chưa biết áp
dụng bánh răng cưa hay dây căng để làm tăng công suất. Trong hình chúng tôi chỉ
đưa lên hình ảnh hai người đứng quay lưng về mũi ghe, đạp lên bàn quay, để
thuyền đi về phía trước. Cũng có thể, một bàn quay có tới ba, bốn người đạp một
lượt và nhiều cái như vậy. Nếu đứng sang ngược chiều mà đạp thì đò sẽ đi thụt
lùi. Trong quyển “When China Ruled The
Seas” của Louise Levathes thì quân Nam Tống đã dùng loại thuyền này từ năm
1131, và có tới tám bánh quạt nước. Họ dùng thuyền chiến này để tiễu trừ hải
tặc. Khi di chuyển thuyền nhìn như một con rồng đang bơi và đặt tên là Phi Hổ.
Để cắt đứt tiếp tế, quân Mông cho đốt các bó rạ
lớn ở ven sông và tìm ra các chiếc đò này, rồi cho quân xuống đánh chìm. Đến
năm 1271, khi đang vây Tương Dương, theo lời khuyên nhà sư họ Lưu, Hốt Tất Liệt
lấy quốc hiệu theo Trung Quốc tức là nhà Nguyên vậy.
Súng phóng đá của Nam Tống, Hình lấy từ “Cambridge Illustrated History of China”
của Patricia Buckley Ebrey.
heo quỷên của
Stephen Turnbull thì Nam Tống cho thuyền thật lớn có mang các súng bắn đá
(catapult) để phóng bom lửa, nỏ lớn bắn lao lửa để hộ tống đoàn tải quân cụ.
Với các khí cụ mới đoàn vận lương lại được tiếp tục.
Cũng trong thời
gian này, Nam Tống cũng đã chế ra hỏa tiễn. Tuy nhiên, hỏa tĩễn không tinh vi
lắm. Theo chương trình của History channel chiếu ngày 27 tháng 9-2009 về các
hỏa tiễn, chúng tôi được mục kích các hỏa tiễn thời này. Chúng tôi tạo lại hình
để độc giả cùng xem.
Một hỏa tiễn thời Nam Tống.
Một pháo thủ đang châm ngòi.
Hình vẽ bằng Solidworks bởi tác giả
Hỏa tiễn này
được cột vào một cây tre nhỏ dài trên 2m, rồi đặt trên một hệ thống phóng gọi
là giá phóng. Tất cả hệ thống này cũng được làm bằng tre. Xem trên TV thì giá
này rất đơn giản, chúng tôi dùng Solidworks và Photoworks thiết kế lại với các
cây dàng buộc nhau để dễ di chuyển. Tuy nhiên tất cả hệ thống cũng chỉ có mục
đích chứa hỏa tiển để phóng. Chúng tôi thêm một pháo thủ đứng cạnh để chúng ta
có thể thấy kích thước tương đối của giàn phóng.
Khi hỏa tiễn đã
được đốt, phần thuốc sẽ cháy và không nổ nhưng xịt lửa ra phía sau, và nhờ vào
cây tre dài làm phía đầu và thân luôn luôn về phía trứơc.
Cũng trong phần
trình diễn trên TV, thì cho kết luận hỏa tiễn không chính xác. Nhưng nếu phóng
nó vào một đoàn quân cả vạn ngừơi thì có thể gây thương vong hạy làm ngựa hoảng
sợ.
Mông Cổ lại phải
tìm cách khống chế. Các kĩ sư gốc Á Rập được quy tụ về Krakorum chế tạo vũ khí
mới. Sau một thời gian họ làm ra một loại súng bắn đá hay bom mới (trebuchet -Hồi
pháo). Chính Hốt Tất Liệt đã đến chứng kiến các cuộc kiểm tra và thử loại súng
này. Các tài liệu sử vẫn không nói rõ ràng súng được thiết kế như thế nào,
nhưng theo một tài liệu đã viết lại 30 năm sau, mà tác giả Stephen Turnbull ghi
lại ở trang 63, quyển Genghis Khan & the Mongol Conquest đoạn sau: Khi xạ thủ muốn ném một vật ra xa hơn thì
họ thêm vật nặng vào phần trọng đối và rời cần ra xa hơn. Khi muốn ném đến gần
thì họ rời cần vào gần điểm tựa hơn. (When
[the artillerist] wanted to hurl them to a greater range, they added weight to
counterpoise and set it further back; when they needed only a shorter distance,
they set it forwads, nearer [the fulcrum])
[1]
Hiện nay hai thành phố Tương Dương và Phàn Thành nhập lại làm một vì có cầu lớn
nối liền và có tên là thành phố Tương Phàn, nằm trong tỉnh Hồ Bắc.
No comments:
Post a Comment