CHƯƠNG 03 (tt)
B-
Trận Ain Jalut
Tuy ít quân,
nhưng tướng Ketbugha vẫn rất tự tín và vẫn cho quân đi cướp phá, trinh sát các
vùng chung quanh, như Gaza, Hebron, Jerusalem và Nablus. Các đạo quân trên trở
về Damascus bình yên.
Lúc quân Mông
vây thành Aleppo rồi đạo quân của Ketbugha đến Damascus, thì Qutuz, Sultan của
Mamluk lập tức có kế hoạch. Ngay khi ấy ông này nhận được thư của Ketbugha bắt
phải thần phục. Ông ta liền cho giết sứ giả. Qutuz biết quân Mông không sớm thì
muộn cũng đến gõ cửa Cairo của Mamluk, nên ông quyết định tiên hạ thủ vi cường.
Ông liền cho quân tiến vào bán đảo Sinai do Thập Tự Quân kiểm soát. Ông cũng
biết tin rằng quân Mông còn lại không phải là một lực lượng lớn. Qutuz cũng cho
một đội trinh sát đi tiên phong dưới quyền chỉ huy của Baybars.
Bản đổ hành quân của Mông Cổ và Mamluk
Đạo Thập Tự
Quân, bây giờ nhìn thấy viễn ảnh một cuộc chạm trán giữa hai lực lượng Mông,
Mamluk là không thể nào tránh nổi. “Bạng diệc tương trì, ngư ông đắc lợi” đó là
kế koạch của đạo Thập Tự Quân. Họ quyết định đứng trung lập, nhưng thật ra lại
ủng hộ ngầm Qutuz của Mamluk. Vì vậy Khi quân Mamluk tiến vào Sinai, nơi họ
kiểm soát thì họ yên lặng, không phản đối.
Khi nghe tin
quân Mamluk đã tiến đến vùng Palestine, Ketbugha thu tất cả quân của ông ta lại
và tiến về phương nam. Đây là đạo quân ô hợp và tương đối nhỏ. Ông muốn chiếm
lấy tiên cơ bằng sự lựa chọn một địa điểm tốt, rồi chờ địch. Nơi lựa chọn là
Ain Jalut, phía tây bắc núi Gilboa. Nơi đây là một địa điểm rất tốt cho trận kị
binh, bên cạnh là một đồng cỏ dùng cho ngựa ăn.
Đội quân tiền
phong của Mamluk do Baybars chỉ huy đụng quân Mông nơi đây và bị đánh tan. Đạo
này chạy về hợp với đại quân của Qutuz, rồi cùng tiến đến trận địa.
Ngày 3 tháng 9,
1260, quân Mamluk tiến vào Ain Jalut từ phía tây bắc. Quân Mông đánh tan cánh
trái của Qutuz ngay lúc đầu. Nhưng Qutuz chấn chỉnh hàng ngũ, rồi tấn công làm
quân Mông bị rung động. Qutuz lại dàn thế trận tiến đánh trực diện vào quân
Mông. Theo Stephen Turnbull tìm tòi thì Qutuz đã cho quân cùng hét lên trước
lúc xung trận câu sau đây: Thượng đế!
Ngài hãy giúp cho người đầy tớ Qutuz chống lại quân Mông! (Allah- Help your
servant Qutuz against the Mongol!) [1]
Cả đoàn cùng
xông lên đánh như hổ báo; quân Mông Cổ[2]
chịu không nổi thải tháo chạy. Tướng Ketbugha bị giết chết.
C- Kết quả:
Theo các nhà
viết sách sử thì đây là trận thất bại đầu tiên mà quân Mông phải chịu. Họ không
biết quân Mông cũng đã thất bại ở đồng bằng Bắc bộ năm 1258. Cũng theo một số
sách (trong đó có cả quyển Genghis Khan
& the Mongol Conquests 1190-1400), hay một số trang website thì thông
thường sau khi thất bại, Mông Cổ sẽ đem quân phục thù (như Đại Việt chẳng hạn),
nhưng thua Ai Cập lần này Mông Cổ không thể đem quân trả thù. Điều này làm cho
thấy Mông Cổ không phải là một huyền thoại vô địch.
Tuy nhiên ta đào
sâu sẽ thấy nhiều việc khác trong vấn đề này.
Như phần trên ta
đã biết Beckec là con trai thứ ba của Jochi, người mà đã oán Thành Cát Tư Hãn,
cùng Chagatai trong việc không cho hưởng đế quốc Khwarezm, lại cũng không được
làm đại hãn. Ông này đã bỏ lên phía bắc và không bao giờ quay lại gặp cha, cùng
nghe lệnh cha. Cái chết của ông cũng mờ ám, trước cái chết của Thành Cát Tư Hãn
vài tháng và đã bị nghi ngờ chết vì độc của Thành Cát Tư Hãn hay Chagatai. Như
vậy có thể Beccke, Batu hay Orda đều không thích các người anh em chú bác.
Rồi đến khi
Hülagü phá kinh đô Hồi giáo Baghdad, giết chết giáo chủ thì Becke đã giận vô
cùng. Theo nhà sử gốc Ba Tư Rashīt ai-Dīn thì Becke đã nói với các binh sĩ Mông
và Hồi về việc này như sau: “Hắn đã tấn
công vây hãm tất cả các thành của Hồi giáo và đem đến cái chết của Giáo Chủ.
Với sự giúp của Thượng Đế, tôi sẽ bắt hắn giải thích về quá nhiều cái chết oan.”
[He (Hülagü) has sacked all cities of Muslim, and has bought about the death of
Caliph. With the help of God, I will call him to account for so much innocent
blood]. Theo wikipedia thì lời nói này đã trích từ quyển The Mongol Warlords-
và lời này tìm thấy trong The Mamluk-Illhanid War.
Tuy nhiên Becke
không tấn công quân Mông liền mà chờ cho đến khi Hülagü quay trở lại Trung Đông
năm 1262.
Rồi sau đó, có
các cuộc chiến giữa Mông Cổ với Mông Cổ. Năm 1263 quân của Hülagü đã bị thảm
bại tại Georgia. Chẳng bao lâu sau quân Golden Horde lại nghiền nát quân Hülagü
lần nữa trên bờ sông Terek bởi tướng Nogai cháu của Becke. Cuối cùng Hülagü
phải rút quân và chết 3 ba năm sau đó.
[1] Trang
60- Genghis Khan & the Mongol Conquests 1190-1400.
[2]
Theo một trang trên website thì quân Mông bị thua là vì quân Mamluk đã biết
dùng một loại vũ khí như lựu đạn cầm tay. Tiếng nổ làm ngưạ Mông Cổ không theo
lệnh người điều khiển. Lúc này, các nhà hóa học người Á Rập cũng chế ra được
thuốc nổ. Quân Mông miền tây đụng chạm với chất nổ chậm hơn so với quân đánh
nước Kim.
No comments:
Post a Comment