Thanh trủng

Đỗ Phủ nổi tiếng về các bài thơ mang tính lịch sử. Ông đem đề tài chiến tranh với tình cảm làm súc động nhiều còn tìm.

Bài thơ lịch sử dưới đáy nổi lên sự tích chiều đời Hán bị mang cống Hung Nô (Hồ).

Nàng có họ Vương (王), tên là Tường (牆), hay là Vưong Chiêu Quân (王昭君). Lúc ở cung đình nàng chỉ là một cung nữ tầm thường. Theo chính sử nàng tự nguyện theo chúa Hung Nô sang vùng sa mạc để giải hòa Hán và Hung. Khi vào cung vua Hán lúc ấy là Hán Nguyên Đế đã sững sờ trước vẻ đẹp của nàng và muốn đổi ý. Nàng là một trong tứ đại giai nhân của TQ. Nàng làm hoàng hậu của xứ Thiền Vu. Nàng đã hạ sinh 2 hoàng tử cùng một công chúa. Tiếp theo vua băng hà và theo tục lệ Thiền Vu nàng phải lấy vì vua tiếp theo. Trong cuộc hôn nhân mới nàng sinh 2 công chúa.

Theo các truyền thuyết thi cuộc hôn nhân của Chiêu Quân đầy nước mắt. Lúc ở cung đình, Hán Nguyên Đế truyền cho họa sĩ Mao Diên Thọ vẽ chân dung các cung nữ để tuyển ngưởi vào hầu cận. Chiêu Quân cự tuyệt hối lộ của Mao Diên Thọ nên bị vẽ xấu đi, nên không được vào gặp Hoàng Đế.

Lúc quân Hồ uy hiếp Trung Nguyên, vua tuỷên cung nhân cống Hồ thì mới biết vẻ đẹp của nàng, nhưng quá muộn.

Có thuyết cho rằng Chiêu Quân đã tự tử ở biên giới Nhạn Môn Quan. Mồ nàng ở đây quanh năm suốt tháng đều xanh tươi dù là đông về giá lạnh. Trong khi ấy cỏ chung quanh đều tàn lụy. Có thuyết lại nói nàng yêu cầu vua Hồ giết chết Mao Diên thọ rồi tự tử ở một giòng sông trôi về TQ.

 

 

 

 

          青 塚                     Thanh trủng[1]

青塚前頭隴水流，   

Thanh trủng tiền đầu Lũng Thuỷ lưu,
燕支山上暮雲秋。   

Yên Chi sơn thượng mộ vân thu.
蛾眉一墜窮泉路，   

Nga mi nhất truỵ cùng tuyền lộ,
夜夜孤魂月下愁。   

Dạ dạ cô hồn nguyệt hạ sầu.

             杜 甫               Đỗ Phủ

Nghĩa:

Mồ xanh, đầu sông Lũng Thủy nứơc đang chảy.

Trên núi Yên Chi mây thu phủ kín.

Mày thanh đã mất về dòng suối (vàng).

Đêm đêm cô hồn còn xuống với trang buồn.

 

Mồ xanh:

Lũng Thủy lững lờ cạnh mộ xanh.

Yên Chi, đỉnh núi mây vây quanh.

Mày ngài đã khuất theo dòng suối.

Đêm đến, cô hồn oán nguyệt thanh.

                                                VHKT

 

Một nắm mộ xanh bên Lũng Thủy.

Vài tầng mây xám cạnh Yên sơn.

Mày ngài đã khuất sau đường suối.

Đêm đến trăng soi hồn độc đơn.

                              VHKT

 

---

[1] Thanh chủng: mồ xanh, nơi chôn Chiêu Quân. Theo truyền thuyết, chỉ có mồ này cỏ xanh, còn chung quanh cỏ úa tàn.