Bệnh mã

病 馬              

Bệnh mã[1]

乘 爾 亦 已 久，                    

Thừa nhĩ diệc dĩ cửu,
天 寒 關 塞 深。                    

Thiên hàn quan tái thâm.[2]
塵 中 老 盡 力，                    

Trần trung lão tận lực,
歲 晚 病 傷 心。                    

Tuế vãn bệnh thương tâm.[3]
毛 骨 豈 殊 眾，                    

Mao cốt khởi[4] thù[5] chúng, [6]
馴 良 猶 至 今。                    

Tuần[7] lương do chí kim.
物 微 意 不 淺，                    

Vật vi ý bất thiển,
感 動 一 沉 吟。                    

Cảm động nhất trầm ngâm.

            杜 甫   Đỗ Phủ
Ngựa bị bệnh

Cỡi mày lâu quá rồi.                                                   

Vượt trời lạng, qua quan ải.                                                   

Bụi bậm, trung với lão hết sức.                      

Cuối năm bị bệnh thật đáng thương.                         

Lông, xương khác con ngựa thường.                        

Thuần hậu vẫn từ xưa đến nay.

Con vật ý không  nông cạn.

Cảm động với trầm ngâm.

 

 

 

 

Cỡi mày đã quá lâu.                         

Tuyết lạnh hay non sâu.                   

Tận lực trung cùng lão.                    

Cuối năm, bịnh phát rầu.                           

Lông, xương đâu khác biệt.              

Thuần hậu chẳng sai đâu.               

Là vật, mày không ý.                        

Nhìn mày tao thật sầu.                     

                        VHKT                                                                                   
Này ngựa, cỡi mày đã quá lâu.

Lội sông, vượt tuyết hay non sâu,

Tận trung cùng lão, lòng đâu quản.

Bệnh hoạn cuối năm, thật phát rầu.

Đuôi, vó, lông, da đâu có khác.

Lâu nay thuần hậu chẳng sai đâu.

Chỉ vì là vật, mày không nói.

Những lúc nhìn mi, thấy thật sầu.

VHKT

---

[1] Bài này làm vào khoảng đi Tần Châu, năm 759 và cũng là một bài thơ nói lên được tinh thần nhân đạo của Đỗ Phủ.

[2] Ý nói ngựa và mình đã cùng chịu khổ với nhau và nương tựa vào nhau trong một thời gian khá lâu.

[3][3] Hai câu này rất cô đọng. Chỉ có mười chữ mà đến sáu ý. Ý nói trong cơn gió bụi, ngựa đã già mà còn phải đem hết sức ra đưa ta đi, bây giờ năm đã tàn, ngựa lại ốm, làm sao ta không thương tâm cho được.

[4] há, hay sao (dùng trong câu hỏi)

[5] 1. chấm dứt, xong hết. 2. khác biệt. 3. rất, lắm

[6] So với những con ngựa khác thì lông, xương của nó có gì đặc biệt đâu!

[7] thuần, lành (thú)