Nam Bắc du kí bài 87

Đền tưởng niệm vua Lý Thái Tổ- người đã cho xây hai đền thờ

vua Đinh Tiên Hoàng và Lê Đại Hành

Chúng tôi đạt chân xuống khách Nam Định sạn thì đã quá 9 giờ đêm.

Sáng sớm tôi ra trước khách sạn nhìn phong cảnh. Trước mặt khách sạn mà chúng tôi nghỉ đêm là công viên với pho tượng Trần Hưng Đạo và sau lưng là một hàng cờ quạt nhìn thật vui mắt. Âu cũng là một tình cờ. Chúng tôi có dịp bang ngang đường để chụp hình ngắm cảnh.

Tượng Trần Hưng Đạo

Tỉnh có diện tích 1652 km2, thứ 51; dân số 1 triệu 830 ngàn, hàng thứ 8. Tỉnh lỵ của tỉnh là Thành phố Nam Định. NamĐịnh là một trong các tỉnh trù phú, đông đúc của Việt Nam. Kể về mậtđộ thì Nam Định, đứng hàng thứ 5, sau Hà Nội, Sàigòn, Hưng Yên, và Thái Bình, với con số là 1131 người trên 1 km2. Đời Trần đây được gọi là Xuân Trường, sauđổi ra Thiên Trường..

Về lịch sử, Nam Định là quê hương nhà Trần, một triều đại làm rạng danh nước Việt. Khởi đầu là việc vua Lý Cao Tông, chỉ vì không quang minh sử tội Bỉnh Gi một công thần năm 1192. Người cận tướng của Bỉnh Gi là Quách Bốc nổi loạn, vua Cao Tông đem thái tử Sam chạy về Hải Ấp, phủ Xuân Trường (Nam Định), trú ở nhà Trần Lý. Thái tử Sam thấy con gái Trần Lý là Trần thị có nhan sắc mặn, bèn cưới làm vợ. Sau này, thái bình trở lại, thái tử Sam lên ngôi chính là Lý Huệ Tông. Từ đó họ Trần nắm hết uy quyền và người đứng đầu là Trần Thủ Độ. Sau này, Trần Cảnh, 8 tuổi, em ruột Trần Liễu, đựơc đưa vào cung hầu hạ em gái của Thuận Thiên Công Chúa là Chiêu Thánh Công Chúa, 7 tuổi. Năm sau Chiêu Thánh công chúa cứơi kẻ hầu cận này và cậu bé 8 tuổi trở thành Trần Thái Tông.

Khi khôn lớn, Chiêu Thánh Công Chúa không sinh được con, trong khi bà chị Thuận Thiên Công Chúa đang mang thai. Trần Thủ Độ đem bắt bà chị dâu này đem gả cho Trần Thái Tông. Như vậy Trần Thái Tông cưới cả hai chị em, tuy rằng ông phản đối kịch liệt. Mặc dù, Trần Thủ Độtàn ác, nhưng dòng họ Trần đã sản xuất một vĩ nhân của dân tộc: Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn. Ông là con Trần Liễu và Thuận Thiên công chúa con gái lớn của Huệ Tông. Trần Liễu căm tức việc Thủ Độ cướp vợ cho Thái Tông nên dặn con là Trần Quốc Tuấn trả thù này trước khi qua đời. Nhưng ông đã không làm theo lời cha. Khi Nguyên Mông do Thoát Hoan tràn sang, ông được cử làm Tiết Chế, nắm toàn binh quyền mà không thi hành điều cha dặn dò mà dốc toàn lực để đánh bại quân thù. Và cả 2 lần, Trần Hưng Đạo đều đem hai vua về đây, trước khi vào Thanh Hóa

Về văn học, đây là quê hương của thi sĩ Tú Xương.

Nơi đây quê quán nhà Trần.

Lãnh đạo dân Việt ba lần thắng Nguyên.

Anh hùng vẫnđứng lặng yên.

Ngài đang suy nghĩ triền miên việc gì?

VHKT 2005

Sáng hôm sau, chúng tôi ghé gia đình chị Loan, chị anh Hùng và vợ anh Giao, ngừơi đã cùng tôi chăn trâu, bò một độ ở Tân Phúc. Anh Giao thì đã qua đời vài năm trước. Thành phố Nam Đinh tương đối cũ, vì chiến tranh ít tàn phá, nên không phải xây dựng lại.

Phố Nam Đinh